Girişimciler iş kurmak için hangi şehri tercih etmeli?
Yeni bir iş fikriniz var ya da var olan işinizi büyütmek, yerel bir işletme olmaktan çıkarak önce ulusal bir firma olmak, kim bilir belki de daha sonrasında yurt dışına açılmak gibi düşünceler içindesiniz. Bu aşamada vermeniz gereken önemli kararlardan biri de firmanızı hangi şehirde kuracağınız…
Nüfus yoğunluğu ve çeşitli olanaklar açısından büyük şehirler karar verme aşamasında sizin için de doğru tercih olabilir. Ancak seçim yapmak düşünüldüğünden daha zor olabilir. Çünkü sanayi ve teknoloji anlamında İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Antalya gibi pek çok farklı alanda gelişen birçok büyük şehrimiz var.
Hangi şehirde iş kuracağınıza karar vermeden önce aklınızdaki şehirlerin avantajlarını ve dezavantajlarını öğrenmek son derece önemli. Ben de girişim konusunda benden fikir almak isteyen kişilerle ayaküstü yaptığım sohbetleri yazıya dökerek bu anlamda, ihtiyaç duyan herkese fikir verecek küçük bir kaynak oluşturmak istedim.
Hangi şehirde iş kuracağınıza karar vermeden önce aklınızdan geçen alternatif şehirlerin kira fiyatlarından, ulaşım ve altyapı olanaklarına, üniversite desteğine kadar pek çok konuda değerlendirdiğim bu yazı sizin için de faydalı olabilir…
-
İstanbul’da iş kurmak
Resmi rakamlara göre yaklaşık 15 milyonluk nüfusuyla pek çok Avrupa ülkesinden daha kalabalık olan İstanbul, elbette pek çok anlamda girişimcilerin iş kurmak için aklına gelen ilk şehir. Peki, İstanbul’da iş kurmanın ne gibi avantajları ve dezavantajları var?
-Kaliteli iş gücü
TUİK verilerine göre İstanbul’daki işsizlik oranını yüzde 11,2. Bu oranda İstanbul’un aldığı göçün etkisi de büyük. Ancak İstanbul’daki iş gücü, 15 milyonluk nüfusun da etkisiyle küçük şehirlere göre daha fazla çalışanın ve kaliteli iç gücünün bulunduğu bir şehir. İstanbul’daki iş gücüne katılım oranı yüzde 48,3 ile işsizlik oranına rağmen oldukça yüksek. Bu anlamda teknik bilgi ve uzmanlık gerektiren işlerden, müşteri iletişimi ya da satış ve pazarlama tecrübesine sahip çalışanlara kadar pek çok farklı alanda uzman kişilere ulaşmanız son derece kolay.
-Ofis kiralama ve altyapı
Eğer İstanbul’da iş kurmayı düşünüyorsanız ofis veya depo alanı kiralama konusunda da sonsuz alternatifiniz olduğunu söyleyebilirim. Bu anlamda yüksek fiyatlardaki residans’lardan, sanayi bölgelerindeki küçük ya da büyük depolama alanlarına kadar birçok seçeneği değerlendirebilirsiniz.
Ofis alanlarına ilişkin yapılan araştırmalar sonucu İstanbul şu 7 bölgeye ayrılıyor; İstinye, Ayazağa, Gültepe, Ulus, Şişli, Esentepe ve Kağıthane. Bu bölgelerde metrekare kira bedelleri 20-50 dolar/metrekare arasında değişiyor.
İstanbul’un sunduğu ulaşım ve altyapı imkanları da çok çeşitli. Lojistik ve taşımacılık konusunda pek çok alternatif var. Üçüncüsü yapım aşamasında olan havalimanlarıyla iş seyahatlerini daha kolay planlamanız da mümkün. Ayrıca bu noktada altyapı konusuna çeşitli iş ağları, profesyonel kuruluşlar, danışmanlık hizmetleri, ajanslar ve küçük işletmeleri geliştirme merkezleri gibi kurumları da dahil edebiliriz. İstanbul bu konularda da birçok alternatife sahip.
-Üniversitelerle iş birliği
İstanbul’da 9’u devlet üniversitesi olmak üzere tam 49 üniversite bulunuyor. Bu sayı, İstanbul’un gençlere yönelik iş kurmak ya da üniversitelerle iş birliği yapmak isteyen girişimciler için adeta bir hazine olduğunu gösteriyor.
Bu noktada girişimciler için önemli fırsatlar sunan teknokent ve teknoparklara da değinmek gerekiyor. Türkiye’deki Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nin sayıları hızla artıyor. İstanbul’da bulunan teknoparkların da bu sayıya katkısı büyük. İstanbul Üniversitesi bünyesindeki İstanbul Teknokent, Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesindeki Teknopark ve İstanbul Teknik Üniversitesi yönetimindeki İTÜ Arı Teknokent ve İTÜ Çekirdek, İstanbul Ticaret Odası ana ortaklığında kurulmuş bir teknoloji geliştirme bölgesi olan Teknopark İstanbul gibi teknoloji ve iş geliştirme bölgeleri girişimcilere önemli katkılar sağlıyor.
-Farklı müşteri kitlesi
İstanbul Türkiye’nin yaşam kalitesi en yüksek illeri sıralamasında 6. sırada yer alıyor. yüksekokul mezunu oranı da yaklaşık yüzde 10. Pek çok kültürden insanın bir arada yaşadığı bu metropol eğer belli bir müşteri segmentini hedefleyen bir iş kurmayı düşünüyorsanız, geniş bir potansiyel müşteri kitlesine ulaşmanızı sağlayabilir. Özellikle bir niş ürün ya da hizmet geliştirmeyi düşünüyorsanız İstanbul’da müşteri bulmanız zor olmayabilir.
-Profesyonel danışmanlık ve yatırımcı olanakları
Brookings Institution ve JP Morgan’ın 2014 yılı baz alınarak oluşturulan ekonomide yükselen kentler sıralamasında İstanbul 300 şehir arasında 3. sırada yer alıyor. Bu rakam bile dünya yatırımcılarını İstanbul’a çekmek için yeterli. Bu anlamda İstanbul’un girişimcilere sunduğu bir diğer önemli avantaj da girişiminizin kuruluş aşamasında finans desteği bulabileceğiniz pek çok yatırımcıya ulaşma imkanı.
Ayrıca bu büyük metropolde birçok konuda ihtiyaç duyabileceğiniz sayısız muhasebeci, avukat, danışman gibi profesyonellere ulaşmanız da son derece kolay.
-Rekabet
Gelelim İstanbul’da iş kurmanın en büyük dezavantajına. İstanbul Ticaret Odası bilgilerine göre İstanbul’da odaya kayıtlı tam 335 bin 236 işletme var. Sadece 2014 yılı boyunca odaya 58.661 adet yeni şirket kaydı yapıldığını ve her alanda onlarca hatta yüzlerce firmanın aynı pazar içinde ayakta kalmaya çalıştığını düşünürsek İstanbul’un bu anlamda rekabetin oldukça yoğun olduğu bir şehir olduğunu ortaya koymak gerekiyor.
-
Ankara’ da iş kurmak
İş kurmak için değerlendirebileceğiniz şehir alternatiflerinden biri de elbette Ankara. Başkent olmasının getirdiği pek çok artıyla birlikte yaklaşık 5 milyonluk nüfusu ile girişimciler için önemli bir merkez.
-Kaliteli iş gücü
TUİK verilerine göre Ankara’daki işsizlik oranını yüzde 10,2 civarında. Türkiye ortalamasının biraz üzerinde olan bu rakam girişimciler için bir fırsat olabilir. Özellikle bir üniversite şehri olan Ankara’daki öğrencilerin de bu sayının önemli bir kısmını oluşturduğunu düşünürsek genç beyinler istihdam anlamında işinize yarayabilir. Ankara’da iş gücüne katılma oranı 49,5 ile Türkiye ortalaması civarındadır.
-Ofis kiralama ve altyapı
Ankara inşaat ve konut sektörü açısından son yıllarda önemli bir büyüme yaşıyor. İstanbul’daki firmaların plazalarda yer alma talebin getirdiği kira artışlarının Ankara’da daha alt seviyelerde kaldığını söyleyebiliriz. Bu anlamda kira gideri açısından Ankara daha makul bir şehir. Ankara’nın en önemli iş ve ofis merkezleri genellikle Çankaya ilçesinde yer alıyor. Çankaya’da ofislerin metrekare kira bedelleri 10-60 TL/metrekare arasında değişiyor.
Başkent olmanın getirmiş olduğu altyapı ve ulaşım hizmetleri de büyük şehirden bekleneni verebilecek düzeyde.
-Üniversitelerle iş birliği
Ankara’da 12’si vakıf 6’sı devlet üniversitesi olmak üzere toplam 18 üniversite bulunuyor. Bunların içerisinde ODTÜ, Bilkent ve Hacettepe gibi sadece Türkiye’de değil pek çok alanda dünya çapında da başarıya sahip üniversitelere yer alıyor.
Ankara bu anlamda teknokent açısından da girişimcilere oldukça zengin olanaklar sunuyor. Ankara ‘da tam 6 teknokent bulunuyor. Üniversite bünyesinde yer alan bu teknokentleri şöyle sıralayabiliriz;
-Ankara Üniversitesi TGB: Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi
-Bilkent Cyberpark
-Gazi Teknopark
-Hacettepe Teknokent
-ODTÜ Teknokent
Ayrıca Ankara Sanayi Odası’na ait ASO TEKNOPARK (Ankara Sanayi Odası Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi) da bu teknokentlerden bir diğeri.
-Farklı müşteri kitlesi
Ankara bilindiği gibi özellikle öğrenci ve memur nüfusunun yoğun olduğu bir şehir. Yüksekokul mezunu oranının en yüksek olduğu olduğu illerden biri olan Ankara nüfusunun yüzde 16’sı üniversite diplomasına sahip. Ayrıca Ankara yaşam kalitesi açısından 81 il arasında ilk sırada bulunuyor. Bu anlamda eğer hedef kitlenizde sosyo-ekonomik düzey açısından bu kesim yer alıyorsa Ankara’da iş kurmak sizin için bir avantaj olabilir.
-Profesyonel danışmanlık ve yatırımcı olanakları
Ankara pek çok resmi ve özel kurumun yer aldığı bir şehir. Bu durum girişimcilerin iş kurma ve geliştirme konusunda ihtiyaç duyduğu pek çok farklı konuda uzman ve danışmana kolayca ulaşmasını sağlıyor. Ulusal ve uluslararası hibe fonlar konusunda yardım alabileceğiniz bu kurum ve kuruluşlar yatırım alma konusunda da girişimcileri yönlendirebiliyor.
-Rekabet
Ankara’da başkent olmanın da etkisiyle pek çok farklı alanda hizmet veren 105.697 işletme bulunuyor. Ankara iş dünyası anlamında gelişimini sürdürmeye devam ediyor. Brookings Institution ve JP Morgan’ın 2014 yılı baz alınarak oluşturulan ekonomide yükselen kentler sıralamasında Ankara 300 şehir arasında 9. sırada yer alıyor.
-
İzmir’de iş kurmak
İzmir, 2014 TÜİK verilerine göre yaklaşık 4 milyonluk nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık 3. şehri İzmir bir liman kenti olmasının yanında, ham madde kaynakları, nitelikli iş gücü ve ulaşım olanaklarının genişliği sayesinde; ticaret ve sanayi anlamında gelişerek bölgenin ticaret merkezi haline geldi. Şimdi de İzmir’de iş kurmanın olumlu ve olumsuz yanlarına bir göz atalım…
-Kaliteli iş gücü
İzmir’de iş gücüne katılma oranı yüzde 55,9 ile Türkiye ortalamasının 5,1 puan üstünde. İşsizlik oranı da yüzde 15,4. İşsiz olan kesimin genellikle nitelik gerektirmeyen işlerde çalıştığı göz önünde bulundurulursa, kalifiye ve tecrübeli çalışan ihtiyacı açısından yüksek eğitim düzeyiyle İzmir’in önemli bir merkez olduğunu söylemek mümkün.
-Ofis kiralama ve altyapı
Son yıllarda artan talep nedeniyle Anadolu şehirlerinde ofis yatırımları atağa geçti. Ankara, İzmir, Antalya gibi şehirlerdeki nitelikli ofis projeleri metrekare fiyatlarının da artmasına neden oldu. Ancak yine de İstanbul’a kıyasla İzmir’in önemli iş merkezlerinde uygun ofisler bulabilmek mümkün.
İzmir’de; Çankaya, Alsancak, Konak, Karşıyaka, Bayraklı ve Bornova gibi bölgelerde yoğun olarak ofisler yer alıyor. Ofis kiraları bölgeler bazında, sektörlere ve kullanım türüne göre boyut ve fiyat farklılığı gösteriyor. Örneğin Alsancak ve Bayraklı’da ofis kiraları 7-18 dolar/metrekare aralığında değişiklik gösteriyor.
-Üniversitelerle iş birliği
İzmir’de 6’sı vakıf, 4’ü devlet üniversitesi olmak üzere toplam 10 üniversite bulunuyor. Ayrıca İzmir’de; aralarında İYTE (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü), Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin de bulunduğu 20 ortaklı İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi (İZTEKGEB), Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi (DEPARK) ve İzmir Bilim Park gibi gibi teknoloji geliştirme bölgeleri bulunuyor.
-Farklı müşteri kitlesi
İzmir’de nüfusun yüzde 14,8’lik kısmı yükseköğrenim (ön lisans, lisans ve yüksek lisans düzeyinde) görmüştür. Bu oran Türkiye genelinden yüzde 11,6 ve İstanbul’dan yüzde 14,4 daha yüksektir. Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir faktör olan nüfus yoğunluğuna rağmen İzmir, yaşam kalitesi göstergeleri açısından Türkiye’de 4. sırada yer alır. Tüm bu oranlar ve bir liman kenti olarak İzmir’in tarihinde farklı kültürlerin bir arada yaşayabildiği bir yer olması sosyo-ekonomik ve kültürel açıdan bazı fikirler veriyor. Bu anlamda hedef kitleniz bu öğeler açısından yerel halkla kesişiyorsa İzmir girişiminiz için doğru yer olabilir.
-Profesyonel danışmanlık ve yatırımcı olanakları
İzmir’deki organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler ve teknoloji geliştirme bölgesi yatırımcılara birçok olanak tanıyor. Bu anlamda Türkiye’nin en yüksek ticaret hacmine sahip ikinci serbest bölgesi olan Ege Serbest Bölgesi İzmir’de olduğunu da belirtmek gerekiyor. İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi de bilişim ve yüksek teknoloji (hi-tech) yatırımları için avantajlar sunuyor.
-Rekabet
Brookings Institution ve JP Morgan’ın 2014 yılı baz alınarak oluşturulan ekonomide yükselen kentler sıralamasında İzmir 300 şehir arasında 2. sırada yer alıyor. İzmir Ticaret Odasına kayıtlı yaklaşık 73 bin üye işletmenin bulunduğu İzmir Türkiye’de rekabet gücüne ilişkin kümeleme analizine göre, rekabet gücünün yüksek olarak belirlenen ve tek başına bir küme oluşturan İstanbul’un ardından İzmir Ankara ve Antalya ile ikinci sırada yer almıştır.
-
Adana’da iş kurmak
Adana 2 milyonun üzerindeki nüfusuyla Türkiye’nin nüfus yoğunluğu en fazla olan 6. şehri. Adana’nın merkezi; Mersin, Adana, Osmaniye ve Hatay illerini kapsayan coğrafi, ekonomik ve kültürel bir bölge olan Çukurova’nın merkezini oluşturur. Bu bölgenin büyük bir bölümü, tarıma oldukça elverişli, geniş ve düz bir arazi olduğu için özellikle tarım ve tarım teknolojilerine ilişkin girişimler için Adana uygun bir şehir olabilir. Adana’nın sahip olduğu diğer olumlu ve olumsuz özellikler de şöyle sıralanabilir;
-Kaliteli iş gücü
TUİK verilerine göre Adana’da işsizlik oranını yüzde 13,2 civarında, iş gücüne katılma oranı 49,9 ile Türkiye ortalaması civarındadır. İşsizlik oranının oldukça yüksek olduğu Adana’da devlet, Sanayi Odası ve yerel kurumlar olmak üzere birçok açıdan yeni girişimler destekleniyor. Ancak bölgede kalifiye çalışan konusunda da sıkıntılar yaşanabiliyor.
-Ofis kiralama ve altyapı
Son yıllarda artan kira bedelleri nedeniyle Adana’da genellikle yıllık olarak ödenen ofis kiralarının aylık olarak ödenmeye başladığı göze çarpıyor. Bu artışa rağmen ofis kiraları İstanbul, İzmir gibi şehirlerle kıyaslandığında oldukça düşük. Adana’daki iş merkezlerinin bulunduğu bölgelerdeki ofis kiraları 2-5 TL/metrekare aralığında değişiklik gösteriyor.
-Üniversitelerle iş birliği
Adana’da Çukurova Üniversitesi, Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Kanuni Üniversitesi olmak üzere 3 üniversite bulunur. Bu anlamda, üniversitenin gelişmiş insan gücü ve altyapı olanaklarının rekabet gücünü artıracak teknolojileri geliştiren ve üreten firmalara sunularak, üniversite-sanayi arasında bir sinerji oluşmasına katkı sağlamayı amaçlayan Çukurova Teknokent de bölgedeki girişimcilere önemli destekler sunuyor.
-Farklı müşteri kitlesi
Veriler, Adana’da nüfusun yüzde 9,7’lik kısmının yüksekokul (ön lisans, lisans ve yüksek lisans düzeyinde) mezunu olduğunu gösteriyor. Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen en önemli faktör olan işsizlik Adana’yı, yaşam kalitesi göstergeleri açısından Türkiye’nin en yaşanabilir iller sırlamasında 13. sırada yer almasına neden oluyor. Sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında da Adana 81 il arasından 16. sırada yer alıyor. Ancak iyi tarafından bakılırsa işsizlik sorununu çözmek isteyen yerel yönetim ve devlet kurumlarının bu şehre yapılacak yatırımları desteklemesi de girişimciler açısından olumlu bir özellik olabilir.
-Profesyonel danışmanlık ve yatırımcı olanakları
Adana’da Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kredisi ile inşaatı devam eden ticaret ve sanayi bölgesi dışında 7 farklı sanayi bölgesi bulunuyor. Sanayinin en önemli gelir kaynağı olduğu Adana’da sanayicilerin yoğunluğu orantılı olarak çok farklı konuda uzman ve danışmana kolayca ulaşılabilir. Ayrıca sanayicilerin farklı girişimler için yatırım yaptığı düşünülürse Adana bu yönden girişimciler için avantajlı bir şehir olarak düşünülebilir.
-Rekabet
Adana’da ticaret odasına kayıtlı 27.721 üye iş yeri bulunuyor. Yukarıda da bahsettiğim gibi firmaların çoğunluğu makine, gıda ve tarım sektöründe faaliyet gösteriyor. Bu nedenle rekabetin en fazla bu sektörlerde yaşandığını söylemek mümkün.
-
Antalya’da iş kurmak
2,2 milyonluk nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık 5. ili olan Antalya bilindiği gibi Türkiye’nin turizm merkezi. Antalya’da ekonomik hayat iklim şartları nedeniyle büyük tarım ve turizme dayalıdır. Turizm avantajını da göz önünde bulundurarak Antalya’da iş kurmak isteyenler için bu şehri yakından inceleyelim…
-Kaliteli iş gücü
Antalya’da iş gücüne katılma oranı yüzde 57,2 ile Türkiye ortalamasının epey üzerinde. İşsizlik oranı da yüzde 8,3. Rakamlar da gösteriyor ki Antalya işsizlik sorununun en düşük olduğu illerden biri. Turizm sektörünün yarattığı iş imkanlarının bu oranı olumlu anlamda etkilediği söylenebilir.
-Ofis kiralama ve altyapı
Son yıllarda inşaat sektöründe yaşanan büyüme emlak fiyatlarına da yansıyor. Antalya konut ve ofis kiralarının en hızlı arttığı şehirler arasında yer alıyor. 2014 yılında kira fiyatlarından yüzde 11‘lik bir artış yaşandığı göze çarpıyor. Ancak yine de Antalya’nın birçok bölgesinde uygun fiyatlı ofisler kiralamak mümkün.
Kira artışlarının en yüksek olduğu ilçeler Alanya, Muratpaşa ve Kepez olmakla birlikte il ortalaması olarak ofis ve konut kiraları 7 TL/metrekare fiyatından başlıyor.
-Üniversitelerle iş birliği
Antalya’da 2 ‘si vakıf 1’i devlet üniversitesi olmak üzere 3 üniversite bulunuyor. Antalya, 2000’li yıllarla birlikte teknoloji alanında gelişme gösteren bir şehir. Akdeniz Üniversitesi’ndeki teknokent, TÜBİTAK’ın gözlemevi, çeşitli kurumların Ar-Ge birimleri bu alanda gelişime katkı sağlayan kurum ve kuruluşlar arasında yer alıyor.
Antalya’da Akdeniz Üniversitesi’ne bağlı olan ve 2008 yılında açılan teknokent kısa zamanda yaptığı anlaşmalarla uluslararası alanda pek çok ortak kazandı. Yurt dışındaki irtibat ofisini Silikon Vadisi’nde açan teknokent, böylece dünyanın en büyük teknoloji bölgesinin de bir parçası oldu
-Farklı müşteri kitlesi
Antalya’da nüfusun yüzde 10,7’lik kısmı yüksekokul (ön lisans, lisans ve yüksek lisans düzeyinde) mezunu. Antalya, yaşam kalitesi göstergeleri açısından Türkiye’de 8. sırada yer alıyor. Tüm bu oranlar ve bir turizm kenti olarak Antalya, eğer hedef kitleniz açısından doğru yer ise girişiminizi Antalya’da hayata geçirmek isteyebilirsiniz.
-Profesyonel danışmanlık ve yatırımcı olanakları
Antalya, İstanbul’dan sonra en fazla yatırım alan şehir olarak biliniyor. Organize sanayi bölgesi, teknokent gibi alanların yanı sıra bölgenin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunmak amacıyla kurulan ANSİAD (Antalya Sanayici ve İş Adamları Derneği) BAKA (Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı) gibi kuruluşlar girişimcileri ve iş adamlarını yönlendirme açısından etkin rol oynuyor.
-Rekabet
Türkiye’de rekabet gücüne ilişkin kümeleme analizinde ikinci sırada yer alan Antalya özellikle turizm ve tarım açısından yoğun sektörel rekabetin yaşandığı bir şehir. Antalya’da yaklaşık 70 bin işletme bulunuyor.
Son olarak şehirler bazında elde ettiğimiz verileri tablo şeklinde inceleyelim…
Görüldüğü gibi bir girişimi hayata geçirmeden önce sadece şehir seçiminde dahi değerlendirilmesi gereken pek çok farklı nokta var. Umarım yaptığım bu çalışmada yer alan veriler girişiminiz için uygun şehri konusunda sizlere fikir verebilir…
Kaynaklar:
http://www.yasamprojeleri.com/istanbul-un-en-degerli-ofisleri-ve-metrekare-fiyatlari.html
http://www.ankararehberi.com/saylarla-ankara.html
http://www.investinizmir.com/tr/html/272/Izmirde+Is+Yapmanin+Maliyeti
http://www.haber7.com/foto-galeri/24814-turkiyenin-yasam-kalitesi-en-yuksek-sehirleri